تبیین مفهوم مراقبت در متون اسلامی و تفاوت آن با مفهوم مراقبت در تئوری های مراقبتی پرستاری

مقدمه: مراقبت یکی از مهم ترین مفاهیم رشته پرستاری است و تعریف آن وابستگی زیادی به پارادایم فکری جامعه اسلامی- ایرانی ما دارد. بنابراین ضروری است تا این مفهوم جهت کاربرد در پرستاری با توجه به متون اسلامی تعریف شود. لذا این مطالعه با هدف تبیین مفهوم مراقبت براساس متون اسلام انجام شده است و تفاوت آن با تئوری های مراقبتی در پرستاری مقایسه شده است. روش: مفهوم مراقبت در متون اسلامی با روش تحقیق موضوعی قرآن و روایات استخراج شد. سپس با تئوری های واتسون و پارسه مقایسه گردید. یافته ها: مراقبت در اسلام در ابعاد مراقبت خدا از انسان- مراقبت انسان از انسان- مراقبت انسان از خود و مراقبت محیط از انسان تعریف شده است. همه انسان ها وظیفه دارند از یکدیگر مراقبت نمایند و در این فرآیند مراقبت به تعالی می رسند از طرفی انسان وظیفه دارد بنا بر فطرت الهی برای بالفعل شدن قوای بالقوه فطری اش از خود نیز مراقبت کند و محیط بنابر دستور خداوند خدمتگزار انسان در این مسیر است همه این امور تحت سرپرستی و مراقبت الهی و بنابر اصل ربوبیت الهی انجام می گردد. نتیجه گیری: مراقبت اسلامی نوعی حالت درون زاد و در راستای بالفعل نمودن فطرت انسان است. در حالی که در نظریه های مراقبتی، مراقبت نوعی حالت برون زاد و نسبی دارد. یعنی آنچه سبب طراحی مداخلات مراقبتی می شود حرکت براساس تعاملات و تجربیات انسان با جهان است در حالی که در تعریف حاضر اگرچه توجه به تجربیات و تعاملات انسان و جهان معتبر دانسته شده است ولی آنچه تعیین کننده نهایی است حرکت بر بنای فطرت انسانی است و طراحی مداخلات پرستاری باید بر این اساس صورت گیرد. بنابراین در مراقبت اسلامی تمرکز مراقبت، بر حرکت و تعالی انسان به سوی خدا است. ولی در نظریه های مراقبتی، مراقبت و تعالی انسان براساس تجربیاتش با محیط و با محوریت انسان است.